Για να έρθετε σε κατάσταση δημιουργικότητας, χρειάζεστε έναν στόχο, ένα σκοπό...
Για το μεγαλύτερο μέρος της ζωής μου πίστευα ότι οι δημιουργικές στιγμές απλά συμβαίνουν σε όλους μας σε απροσδιόριστο χρόνο και τόπο. Σαν έφηβος το απέδωσα στο γεγονός ότι είμαι αριστερόχειρας. Αλλά σιγά-σιγά συνειδητοποίησα ότι είχα αναπτύξει μια διαδικασία στο να δημιουργώ τις δημιουργικές αυτές περιόδους. Δεν μπορώ να εγγυηθώ ότι αυτοί οι κανόνες θα είναι τόσο αποτελεσματικοί για σας όπως είναι για μένα, αλλά φαντάζομαι ότι με λίγη πρακτική εξάσκηση θα τους βρείτε αρκετά αποτελεσματικούς.
Παραθέτω τους δικούς μου 6 κανόνες για δημιουργικά παραγωγικές στιγμές:
1. Καθορίστε έναν συγκεκριμένο στόχο.
Για να έρθετε σε κατάσταση δημιουργικότητας, χρειάζεστε έναν στόχο, ένα σκοπό. Αποφασίστε τι θέλετε να δημιουργήσετε και γιατί. Οι ασαφείς προθέσεις δεν βοηθούν στην δημιουργικότητα.
Εάν κάθομαι και σκέφτομαι να γράψω ένα νέο άρθρο ή να ενημερώσω την ιστοσελίδα μου, πολύ σπάνια καταφέρνω να βιώσω μια δημιουργική κατάσταση. Χρειάζομαι κάτι πιο συγκεκριμένο όπως, «πρέπει να γράψω ένα άρθρο για τη δημιουργικότητα». Τα παιδιά ήδη κάνουν κάτι τέτοιο αυτόματα. Μπορεί να πουν κάτι όπως, «θα κτίσω ένα κάστρο με αυτούς τους κύβους». Είναι τόσο απλό όπως μια τέτοια δήλωση.
Εάν εργάζεστε πάνω σε ένα μεγάλο έργο όπως η συγγραφή ενός βιβλίου, δηλώστε το σκοπό της δημιουργικής αυτής περιόδου. Τι θέλετε να πετύχετε άμεσα; Να δημιουργήσετε τα περιεχόμενα; Να συμπληρώσετε το πρώτο κεφάλαιο; Να γράψετε μια σκηνή;
2. Προσδιορίστε τι σας παρακινεί, ποιο είναι το κίνητρο που κρύβεται πίσω από αυτή την κίνηση.
Εκτός από έναν στόχο για τη δημιουργική αυτή περίοδο, χρειάζεστε έναν λόγο γιατί να είστε δημιουργικοί. Γιατί αυτός ο στόχος είναι σημαντικός σε σας; Ποια διαφορά θα κάνει εάν μπορέσετε να είστε δημιουργικοί; Γιατί σας ενδιαφέρει τόσο αυτός ο στόχος;
Εάν δεν με ενδιαφέρει ένας στόχος ή ένα πρόγραμμα, τότε δεν μπορώ να συγκεντρωθώ και να νιώσω δημιουργικός. Στο σχολείο μπορούσα να βρεθώ σε κατάσταση δημιουργικότητας εύκολα όποτε ασχολούμουν με μαθήματα που με ενδιέφεραν, αλλά για τα υπόλοιπα μαθήματα που έβρισκα ότι ήταν ανιαρά δεν μπορούσα με τίποτα να συγκεντρωθώ, πόσο μάλλον να δημιουργήσω κάτι καλό.
Είναι ευκολότερο να είστε δημιουργικοί κάνοντας κάτι που θέλετε να κάνετε παρά να κάνετε κάτι απλά και μόνο επειδή πρέπει να το κάνετε. Ένα πράγμα που συμβαίνει συχνά όποτε κάποιος παραιτείτε από την δουλειά του και χτίζει την δική του επιχείρηση είναι ότι η δημιουργικότητα τους ανεβαίνει στα ύψη. Ένας παράγοντας που παίζει ρόλο είναι και το γεγονός ότι μπορούν να επιλέξουν πάνω σε ποιά πτυχή της επιχείρησης τους θέλουν να ασχοληθούν την κάθε δεδομένη στιγμή.
Όσο μεγαλύτερο είναι το κίνητρο που έχετε, τόσο μεγαλύτερο είναι και το επίπεδο της δημιουργικότητας που μπορεί να φθάσετε. Φανταστείτε ότι η δημιουργικότητα σας βρίσκεται μέσα σας και κοιμάται του καλού καιρού και ότι χρειάζεται ένα πολύ καλό λόγο για να σηκωθεί από το κρεβάτι της και να εργαστεί για σας.
Προσωπικά η καλύτερη δημιουργική στιγμή για μένα παρουσιάζεται όταν δουλεύω πάνω σε κάτι που θα ωφελήσει όχι μόνο εμένα αλλά ταυτόχρονα και άλλους.
3. Δημιουργήστε μια δυνατή πρόκληση.
Για να ξυπνήσει μέσα σας η πλήρης δημιουργικότητα σας, πρέπει η δυσκολία της δημιουργικής σας προσπάθειάς να κυμαίνεται σε ένα συγκεκριμένο φάσμα πρόκλησης. Σε μια κλίμακα 1-10, όπου 1 είναι εύκολο και 10 είναι αδύνατο, θα έλεγα ότι η βέλτιστη δημιουργική κατάσταση επιτυγχάνεται μεταξύ 5-9 με το 7-8 να είναι το ιδανικό φάσμα.
Εάν ένας στόχος είναι πολύ εύκολος, δεν χρειάζεται να είστε και ιδιαίτερα δημιουργικοί, έτσι ο δημιουργικός σας εαυτός θα αναφέρει απλά, «Μπορείς να διαχειριστείς αυτή την κατάσταση και χωρίς εμένα. Ξύπνα με όταν έχεις κάτι αντάξιο της προσοχής μου.»
Εάν ένας στόχος είναι πολύ δύσκολος ή περίπλοκος τότε οι πεποιθήσεις σας θα μπουν στην μέση και θα σταθούν εμπόδιο ανάμεσα στον στόχο και τη δημιουργικότητά σας. Σε τέτοια περίπτωση, θα καταλήξετε στην αποτυχία. Ακόμα κι αν κατορθώνετε να βρεθείτε στη δημιουργική σας ζώνη για λίγο, τα αποτελέσματα των προσπαθειών σας δεν θα γίνουν αποδεκτά από τον ίδιο σας τον εαυτό. Όταν αισθάνεστε ότι ένας στόχος είναι σχεδόν αδύνατο να επιτευχτεί, τότε αυτό συμβαίνει επειδή η λύση, εάν υπάρχει, βρίσκεται έξω από τον συνηθισμένο τρόπο σκέψης σας (outside your comfort zone).
Μερικές φορές όταν εργάζομαι πάνω σε έναν εύκολο στόχο, αυξάνω τη δυσκολία για να πιέσω τον εαυτό μου να βγάλει την βέλτιστη δημιουργικότητα του. Εάν γράφω ένα άρθρο που φαίνεται πολύ εύκολο για μένα, μπορεί να αυξήσω την πρόκληση προσθέτοντας χιούμορ ή γράφοντας με ασυνήθιστο τρόπο ή με την προσθήκη κάποιας άλλης παραλλαγής.
4. Ετοιμάστε το περιβάλλον δημιουργικότητας.
Θα διαπιστώσετε ότι ορισμένες περιβαλλοντικές συνθήκες διευκολύνουν την δημιουργικότητα ενώ άλλες την καθιστούν σχεδόν αδύνατη. Το δημιουργικό περιβάλλον ποικίλλει για τον καθένα και έτσι θα πρέπει να πειραματιστείτε για να βρείτε τι δουλεύει καλύτερα για σας.
Μερικοί άνθρωποι φαίνεται να δουλεύουν καλύτερα σε ενεργό περιβάλλον όπως οι δημόσιοι χώροι ή οι καφετερίες.
Προσωπικά δουλεύω καλύτερα στον δικό μου χώρο σε ήσυχο περιβάλλον. Κάνω ουσιαστικά όλη τη δημιουργική μου δουλειά στο σπίτι. Όταν κάνω δημιουργική δουλειά, συνήθως δεν ακούω μουσική. Ακούω μουσική μόνο σε περίπτωση που κάνω δουλειές ρουτίνας που δεν χρειάζονται συγκέντρωση. Προτείνω να πειραματιστείτε με διαφορετικούς τύπους μουσικής για να δείτε ποια επίδραση θα έχει το κάθε είδος, στη δυνατότητά σας να φθάσετε και να διατηρήσετε τη δημιουργική σας κατάσταση.
5. Διαθέστε μια συγκεκριμένη χρονική στιγμή.
Φανταστείτε ότι το μυαλό σας είναι όπως ένας υπολογιστής. Όσο περισσότερο μπορείτε να εκμεταλλευτείτε τις δυνατότητες του υπολογιστή, τόση περισσότερη δημιουργικότητα θα καταφέρετε να πετύχετε. Για να απελευθερώσετε περισσότερους πόρους για τη δημιουργικότητα σας, πρέπει αρχικά να ξεφορτωθείτε όλες τις περιττές διαδικασίες.
Μου παίρνει περίπου 15 λεπτά για να αρχίσω να μπαίνω στη δημιουργική μου φόρμα. Η πραγματική δημιουργική παραγωγή μου αρχίζει να επέρχεται από την δεύτερη ώρα και μετά.
Συστήνω να αφιερώσετε τουλάχιστο 3 συνεχόμενες ώρες για ένα σοβαρό δημιουργικό στόχο. Αυτό μπορεί να ακούγεται σε σας, σαν υπερβολικός χρόνος αλλά μόλις καταφέρετε να μπείτε σε αυτή την δημιουργική κατάσταση, ούτε που θα προσέξετε το πέρασμα του χρόνου.
6. Προσπαθήστε να αποφύγετε καταστάσεις που μπορεί να αποσπάσουν την προσοχή σας.
Εάν δεν μπορείτε να κρατηθείτε μακριά από το κινητό ή το ηλεκτρονικό σας ταχυδρομείο ή ακόμη και τους απρόσμενους επισκέπτες τότε δεν θα καταφέρετε ποτέ να φθάσετε στην καλύτερη δημιουργική κατάσταση. Πρέπει να κάνετε τα αδύνατα δυνατά για να αποτρέψετε τις περιττές ενοχλήσεις κατά τη διάρκεια των δημιουργικών σας περιόδων. Διασφαλίστε ότι δεν θα ενοχληθείτε εκτός σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης.
Μόλις βρεθώ σε δημιουργική φόρμα, μπορώ να χειριστώ μια ασήμαντη διακοπή όπως να φάω ένα πρόχειρο σάντουιτς χωρίς να χρειαστώ χρόνο για να επανέρθω στην προηγούμενη δημιουργική μου κατάσταση. Αλλά αν κάνω κάτι που απαιτεί μια αλλαγή πλαισίου όπως να απαντήσω μια τηλεφωνική κλήση ή να ελέγξω το ηλεκτρονικό μου ταχυδρομείο, τότε χάνω την ροή στην οποία βρισκόμουν.
Ο λόγος που καταφέρνω να διατηρήσω αυτή την δημιουργική ροή ενώ γράφω άρθρα είναι διότι αφιέρωσα χρόνο στο να αναπτύξω τις δεξιότητες σύνταξης κειμένων αλλά και στο να μάθω το λογισμικό που με βοηθά να μετατρέπω τις ιδέες αυτές από άυλες σκέψεις σε λέξεις στον υπολογιστή. Δεν προσποιούμαι ότι είμαι λογοτεχνική μεγαλοφυΐα, αλλά τουλάχιστο είμαι ικανός στη μετατροπή των σκέψεών μου σε λέξεις, προτάσεις και παραγράφους χωρίς πολλή δυσκολία. Στο σχολείο δεν μπορώ να πω ότι συμπαθούσα την ετοιμασία γραπτών εκθέσεων και δοκιμίων αλλά τουλάχιστο διέθετα την φαντασία που χρειαζόταν για να καταλάβω το νόημα τους αλλά και να αποτυπώσω τις σκέψεις μου για αυτά. Που να φανταζόμουν ότι το μάθημα της γραμματικής που τόσο μισούσα, θα μου ήταν τελικά χρήσιμο δεκαετίες αργότερα! Και ακόμη συνεχίζω να μαθαίνω και να δημιουργώ άρθρα, σημειώσεις και βιβλία.
Το να καταφέρνεις να βρίσκεις και να διατηρείς την δημιουργική σου ροή είναι μια ικανότητα, δεν θεωρείτε ένα τυχαίο συμβάν. Με τους πιο πάνω κανόνες και κάνοντας τις δικές σας παραλλαγές σε αυτούς, θα καταφέρετε να βρίσκεται την δημιουργική σας ροή όποτε χρειάζεται να κάνετε κάτι που απαιτεί όλη σας την προσοχή και είναι σημαντικό για σας. Μόλις το καταφέρετε αυτό θα μπορείτε να αξιοποιήσετε τη δύναμη της δημιουργικότητας σας και αυτή φυσικά θα σας απογειώσει στον αεροδιάδρομο της επιτυχίας.