Μια ισχυρή πτυχή στο NLP είναι να ανακαλύψετε τι είδους εσωτερική εμπειρία αποσπάται με την χρήση συγκεκριμένης γλωσσικής έκφρασης...
Μια ισχυρή πτυχή στο NLP είναι να ανακαλύψετε τι είδους εσωτερική εμπειρία αποσπάται με την χρήση συγκεκριμένης γλωσσικής έκφρασης. Αυτό μας επιτρέπει να χρησιμοποιούμε την γλώσσα (σαν τρόπο έκφρασης) με έναν πολύ κατευθυνόμενο τρόπο προκειμένου να αποκτηθούν τα αποτελέσματα που θέλουμε. Συχνά η προσεκτική εξέταση μιας μεμονωμένης λέξης αποφέρει άψογα αποτελέσματα, και η λέξη «αλλά» είναι βεβαίως μια από αυτές.
Η λέξη «αλλά» ή η λέξη «όμως» είναι ακυρωτική. Δηλαδή οτιδήποτε προηγείται πριν από τις λέξεις αυτές θα αγνοηθεί από τον ακροατή επειδή έχει χρησιμοποιηθεί η λέξη «αλλά» ή η λέξη «όμως». Ο Fritz Perls, ένα από τα άτομα που έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην εξέλιξη του NLP (Νευρο-γλωσσικός Προγραμματισμός), συνήθιζε να ονομάζει τις λέξεις αυτές σαν «λέξεις -δολοφόνους» της πρότασης αφού οτιδήποτε εμπειρία προηγείτο πριν τις λέξεις αυτές είχε σαν αποτέλεσμα το να «δολοφονήσει» το μήνυμα που θέλατε να δώσετε. Για μένα, οτιδήποτε προηγείται της λέξης «αλλά» γρήγορα εξαφανίζεται έξω από το εσωτερικού οπτικό πεδίο μου. Έτσι η λέξη «αλλά» είναι πολύ χρήσιμη οποτεδήποτε θέλετε (ή πρέπει) να αναφέρετε κάτι σε κάποιον, αλλά μετά θέλετε η αναφορά αυτή να μην πάρει μεγάλες διαστάσεις ή να θεωρηθεί σαν προσβολή προς τον συνομιλητή σας. Με την στρατηγική χρήση της λέξης «αλλά» θα μπορέσετε να μειώσετε την ένταση που θα μπορούσε να δημιουργηθεί υπό κανονικές συνθήκες.
Παρατηρήστε τι συμβαίνει στο μυαλό σας όταν παίρνετε οποιαδήποτε δύο θέματα και τα συνδέσετε με την λέξη «αλλά» και μετά επαναλάβετε τα αντιστρέφοντας τα δύο θέματα. Ένα παράδειγμα είναι και το απόσπασμα ενός διαλόγου από μια παλιά κινηματογραφική ταινία όπου επεξηγείται πολύ ωραία το πιο πάνω θέμα: Η μητέρα λέει στην κόρη της: «Ξέρω ότι είναι άσχημος, αλλά είναι πλούσιος.» και η κόρη της απαντά, «Μητέρα, έχεις απόλυτο δίκαιο. Ξέρω ότι είναι πλούσιος, αλλά είναι άσχημος».
Έτσι η άλλη πλευρά του νομίσματος είναι να είσαι σε θέση να χρησιμοποιήσεις την λέξη «αλλά» για να υπερασπιστείς μια κατάσταση που σου ζητά να αγνοήσεις κάτι που είναι σημαντικό για σένα.
Όταν οι άνθρωποι είναι προσεκτικοί, τείνουν συχνά να απαντήσουν συντηρητικά και μπορεί να αντιταχθούν σε οτιδήποτε τους προταθεί βρίσκοντας προβλήματα ή θέτοντας την αρνητική πλευρά του θέματος ανεξάρτητα από το πόσο λογικό είναι το αντικείμενο. Σε μια τέτοια περίπτωση συχνά το άλλο άτομο θα απαντήσει λέγοντας «ναι, αλλά…» (που αυτό δολοφονεί την λέξη «ναι» που δεικνύει συμφωνία) και να συνεχίσει με μια αντίθετη άποψη. «Ναι, μπορώ να το αντιληφθώ αυτό, αλλά υπάρχει ένα μεγάλο πρόβλημα». Μόλις στρέψει κάποιος την προσοχή του σε ένα πρόβλημα, είναι εύκολο να εστιάσουν και οι άλλοι την προσοχή τους και την ενέργεια τους σε αυτό με αποτέλεσμα να το μεγεθύνουν και να ξεχαστεί ότι ο λόγος για την ύπαρξη ενός προβλήματος είναι να βρεθεί ένας τρόπος να ξεπεραστεί. Πολλοί άνθρωποι καταλήγουν στην απογοήτευση επειδή νιώθουν ότι έχουν παγιδευτεί στη συζήτηση ενός προβλήματος, και δεν ξέρουν πώς να επαναφέρουν τη συνομιλία πίσω στην αρχική πρόταση που ήθελαν να συζητήσουν με το άλλο άτομο.
Μια εναλλακτική λύση είναι να επαναλάβετε τι σας απάντησε το άτομο αντικαθιστώντας τη λέξη «αλλά» με το «και» «Εντάξει, μπορείς να το αντιληφθείς αυτό και υπάρχει ένα μεγάλο πρόβλημα». Αυτό κρατά στο μυαλό του συνομιλητή σας την πρόταση και το πρόβλημα που έχουν ήδη συνδεθεί και έτσι το πρόβλημα μπορεί να συζητηθεί στα πλαίσια των πιθανών πλεονεκτημάτων της πρότασης.
Εάν τώρα αναμένετε ότι η πρότασή σας είναι πιθανό να αντιμετωπιστεί με την περίπτωση «ναι, αλλά» τότε μπορείτε να προστρέξετε και να κάνετε εσείς την πρώτη κίνηση και να δηλώσετε ακριβώς το αντίθετο αυτού που θέλετε το άλλο άτομο να εξετάσει. Κάποιος που είναι του τύπου «ναι, αλλά» θα αισθανθεί την ανάγκη να το αντιστρέψει!
Στο απόσπασμα με τον διάλογο από την παλιά κινηματογραφική ταινία, εάν η κόρη ήξερε ότι η μητέρα της είναι του τύπου «ναι, αλλά» και έλεγε, «δεν ξέρω… είναι άσχημος, αλλά είναι πλούσιος» η μητέρα είναι πιθανό να απαντούσε, «ναι, είναι πλούσιος, αλλά είναι άσχημος». Εάν η μητέρα δεν αντιστρέψει την δήλωση τότε η κόρη θα μπορούσε να το αντέστρεφε στην συνέχεια --και έτσι τώρα η θέση της είναι μια θέση που δίνει την δυνατότητα εξέτασης και των δύο πτυχών του θέματος, αποφεύγοντας έτσι να κατηγορηθεί ότι είναι στενόμυαλη και ότι σκέφτεται μόνο την μια πτυχή!
Μια άλλη πολύ αποτελεσματική χρήση της λέξης «αλλά» είναι ως προνοητική κίνηση σε κάποιον που τείνει να απαντήσει με το «ναι αλλά». Βάζοντας εσείς πρώτα τις πιθανές αντιρρήσεις του ατόμου αυτού και χρησιμοποιώντας τις λέξεις «ναι αλλά» θα τον κάνετε να αντιστρέψει την αντίρρηση και να έρθει ασυναίσθητα με το μέρος σας! Παραδείγματος χάριν, υποθέστε ότι θέλετε να κάνετε μια εισήγηση στον προϊστάμενό σας, τον οποίο ξέρετε εκ πείρας ότι τείνει να βρίσκει αντιρρήσεις ή να ανταποκρίνεται αρνητικά και να απορρίπτει ολόκληρη την εισήγηση. Ξεκινήστε την πρόταση σας με την πιθανή αντίρρηση του λέγοντας κάτι σαν «Θα σκεφτείτε πιθανώς ότι αυτό που θα πω είναι ανόητο,… αλλά θα επιθυμούσα να σας προσφέρω την πρότασή μου και να δω πως σας φαίνεται» Εάν ο προϊστάμενος τείνει να είναι αρνητικός, θα πρέπει αρχικά να διαφωνήσει με αυτό που προηγείται της λέξης «αλλά» (ειδικά εάν κάνετε παύση για μισό-δευτερόλεπτο πριν από την λέξη «αλλά»), και αυτό θα τον κάνει να συμφωνήσει υποσυνείδητα με αυτό που ακολουθεί μετά από την λέξη «αλλά». Σε αυτό το σημείο, έχετε ήδη δώσει στον προϊστάμενο σας την ευκαιρία να απαντήσει αρνητικά (αφού εκφέρατε την λέξη «αλλά» στην πρόταση σας), έτσι είναι πιθανότερο να εξετάσει απλά την εισήγηση σας σύμφωνα πάντα με τα πλεονεκτήματα της. Εάν είστε αρκετά βέβαιοι ότι κάποιος πρόκειται να αντιταχθεί στο τι λέτε, δίνοντας του από πριν κάτι άλλο στο οποίο να αντιταχθεί, επιτρέπει σε αυτόν να εξετάσει την πρόταση με ανοικτό μυαλό.
Μπορείτε επίσης να τον προκαλέσετε να βρει πιθανά προβλήματα στην πρότασή σας (που είναι κάτι που ξέρετε ότι πιθανώς θα κάνει έτσι κι αλλιώς). Πέστε του κάτι όπως «Θα σκεφτείτε πιθανώς ότι αυτό που θα σας πω είναι αδύνατο,… αλλά θα επιθυμούσα να σας προσφέρω την πρότασή μου και να σας προκαλέσω να επισημάνετε τα τυχών προβλήματα που έχει». Εάν είναι πιθανό να απαντήσει αρνητικά σε οτιδήποτε προτείνετε τότε θα είναι επίσης πιθανό να αντιταχθεί την πρότασή σας και να βρει πιθανά μειονεκτήματα. Με το να τον προκαλέσετε να βρει προβλήματα, έχετε συνδεθεί με αυτό που θα κάνει οπωσδήποτε, έτσι δεν υπάρχει καμία αντιπαράθεση. Μπορεί τώρα να βρει αντιρρήσεις στην πρόταση σας, αλλά πιθανός χωρίς την έντονη αρνητική τοποθέτηση που υπό άλλες συνθήκες θα είχε.
Όταν στην συνέχεια βρει κάτι για να αντιτεθεί στην πρόταση και σας πει, «ναι, αλλά αυτό το (X) είναι πρόβλημα» μπορείτε να πείτε, «ναι, βλέπω ότι το (X) θα μπορούσε να ήταν ένα πρόβλημα, αλλά εάν μπορούμε να βρούμε έναν τρόπο να το επιλύσουμε, σκέφτομαι ότι η πρόταση σαν σύνολο θα μπορούσε ακόμα να άξιζε να εξετασθεί, λόγω της δυνατότητας κέρδους, κ.λπ.» Εδώ χρησιμοποιούμε το «ναι, αλλά» απαντώντας σε άτομο που συνηθίζει να το χρησιμοποιεί και αυτός με τρόπο ούτως ώστε να μπορέσει η συζήτηση να καταλήξει με θετικό τρόπο. Εδώ πάλιν εναρμονίζεστε με τον προϊστάμενο σας και μαζί μπορείτε να εξετάσετε την πρόταση και τα προβλήματα που πιθανόν να υπάρχουν.
Όταν κάποιος σας πει, «ναι συμφωνώ με την πρόταση σας, αλλά πρέπει να δούμε το οικονομικό ζήτημα» τότε εσείς μπορείτε να περιλάβετε την αντίρρηση τους στο πρώτο μέρος της απάντησης σας και να συνεχίσετε με το «αλλά» του οποίου θα ακολουθήσει ένα άλλο σχόλιο ή δυνατό σημείο στο οποίο θέλετε να κατευθύνετε την συζήτηση. Για παράδειγμα θα μπορούσατε να απαντήσετε στο πιο πάνω σχόλιο ως ακολούθως «ναι το οικονομικό ζήτημα είναι σίγουρα σημαντικός παράγοντας να ληφθεί υπόψη αλλά και το γεγονός ότι θα είμαστε οι πρώτοι στην Κύπρο που θα φέρουμε το προϊόν αυτό είναι εξίσου σημαντικό». Μπορείτε να συνεχίσετε αυτό το είδος γλωσσικής κίνησης όσες φορές χρειαστεί, προκειμένου να οδηγηθεί η συζήτηση προς μια χρήσιμη κατεύθυνση. Δεδομένου ότι οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν μεγάλη δυσκολία να ακολουθήσουν συνειδητά τέτοιες γλωσσικές μανούβρες, αυτό μπορεί να αποδειχθεί ιδιαίτερα αποτελεσματικό ως προς τον συνομιλητή σας με αποτέλεσμα να συνεχίσει να δίνει προσοχή σε αυτό που σκέφτεστε ότι είναι σημαντικό και να δώσει συνέχεια στην συζήτηση και εξέταση του θέματος.
Αυτοί είναι όλοι πολύ χρήσιμοι τρόποι να κρατηθεί μια συζήτηση σχετικά με ένα θέμα και να αποφευχθεί η παγίδα του να σταματά η συζήτηση πάνω στην άρνηση των συνομιλητών σας. Φυσικά όλες αυτές οι κινήσεις, ανεξάρτητα από το πόσο έμπειρα τις εφαρμόσετε, δεν θα καταφέρουν ποτέ να επιτύχουν στο να περάσουν μια ανόητη πρόταση ή εισήγηση σε οποιοδήποτε περιβάλλον, ανεξάρτητα από το πόσο έξυπνοι είστε. Πάντα αξίζει να σκεφτείτε καλά τα υπέρ και τα κατά μιας πρότασης πριν καν την υποβάλετε ενώπιων του προϊστάμενου σας.