Κλείστε τα μάτια σας για μια στιγμή και φανταστείτε ότι...
Κλείστε τα μάτια σας για μια στιγμή και φανταστείτε ότι είναι η 30η Απριλίου και μόλις συνειδητοποιήσατε ότι η φορολογική σας δήλωση δεν έχει υποβληθεί και ότι ο υπολογιστής στον οποίο διατηρούσατε τα σχετικά αρχεία έχει καταστραφεί χωρίς να έχετε κρατήσει αντίγραφα των αρχείων σας. Ο προϊστάμενός σας είναι στο τηλέφωνο και θέλει να σας δει επείγοντος στο γραφείο του τώρα. Ενώ δημιουργείτε αυτές τις εικόνες στο μυαλό σας, παρατηρήστε πώς αισθάνεστε, πως αναπνέετε και παρατηρήστε επίσης τους παλμούς της καρδίας σας. Τώρα φανταστείτε ότι ενόσω διασταυρώνετε ένα δρόμο, ένα τεράστιο φορτηγό έρχεται καταπάνω σας με ιλιγγιώδη ταχύτητα. Παρατηρήστε το πώς αντιμετωπίζετε την εσωτερική εμπειρία αυτή. Κάποτε η αντίδραση σας μπορεί να αποβεί σωτήρια ενώ άλλες φορές η αντίδραση σας μπορεί να είναι καταστροφική. Η διαδικασία που περνά το μυαλό και στις δύο περιπτώσεις είναι βασισμένη στο θετικότερο των προθέσεων: στην επιβίωση. Ο φόβος είναι ένα από τα ισχυρότερα εργαλεία παρακίνησης, όμως είναι επίσης και ένας από τους σημαντικότερους παράγοντες δημιουργίας άγχους στη ζωή σας. Το άγχος μπορεί να δράσει υποβοηθητικά ή καταστροφικά σε κάποιον.
Άραγε να μείνω ή να φύγω;
Πολλοί άνθρωποι αισθάνονται ανίκανοι να αντιδράσουν, συγχυσμένοι, πιεσμένοι, ανήσυχοι, λόγω των γεγονότων που τους συμβα ίνουν καθημερινά. Οποιοσδήποτε αισθάνεται σύγχυση ή ανικανότητα αντίδρασης στα γεγονότα, το σώμα του εισέρχεται σε μια κατάσταση αδράνειας. Πολλοί άνθρωποι ακινητοποιούνται, ακριβώς όπως παθαίνει ένα ελάφι όταν φέγγουν επάνω του οι προβολείς ενός αυτοκινήτου το βράδυ. Εκείνη την στιγμή αντί το άτομο να αντιδράσει προς το περιβάλλον του, απλά εσωτερικεύει την αντίδραση του με αποτέλεσμα να δημιουργεί προβλήματα στην υγεία του.
Η Εσωτερική σύγκρουση
Πόσο χρόνο άραγε ξοδεύεται στο να ανησυχείτε ή να τιμωρείται τον εαυτό σας για αυτά που συμβαίνουν στο περιβάλλον σας καθημερινά; Μήπως το μυαλό σας λέει ένα πράγμα ενώ το σώμα σας είναι σε κάθετη διαφωνία με αυτό; Μήπως μέσα σας ακούεται δηλώσεις όπως: «Άραγε να το κάνω διότι είναι το πρέπον; Δεν έπρεπε να το είχα κάνει; Πρέπει επίσης να κάνω και αυτό!» Σαφώς και δεν υπάρχει κανένας θετικός συσχετισμός μεταξύ του χρονικού διαστήματος που ξοδεύεται στο να νιώθετε ενοχές ή ανησυχία και στην επίτευξη των στόχων σας. Αντιθέτως, η ενέργεια που θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για την επίτευξη ενός στόχου κατευθύνεται από τη δράση προς την αδράνεια. Δεν θα ήταν υπέροχο εάν μπορούσαμε να έχουμε τα διάφορα μέρη μας να λειτουργούν μαζί ως ένα «ενωμένο μέτωπο» που αντιμετωπίζει όλες τις προκλήσεις της ζωής; Ο νεύρο-γλωσσικός προγραμματισμός (NLP) προσφέρει τα εργαλεία για να πετύχετε ακριβώς αυτό.
Νεύρο-γλωσσικός προγραμματισμός
Το NLP, μεταξύ άλλων, είναι η μελέτη της δομής της υποκειμενικής εμπειρίας, της αντιγραφής προτύπων τελειότητας και της τέχνης στον τρόπο απόσπασης και αντιγραφής στρατηγικών. Οι ιδρυτές του NLP, Richard Bandler και John Grinder μελέτησαν και αντέγραψαν τους ανθρώπους που αισθάνθηκαν ότι κατέχουν την τελειότητα σε διαφορετικούς τομείς της επιστήμης. Απέσπασαν μετά, τις στρατηγικές που θα μπορούσαν να εγκαταστήσουν στον οποιονδήποτε που θέλει να επιτύχει την τελειότητα στον δικό του τομέα και ονόμασαν αυτή την επιστήμη Νεύρο-Γλωσσικό Προγραμματισμό. Το NLP παρέχει άριστα εργαλεία και τεχνικές για εξουδετέρωση του άγχους και την σωστή αντιμετώπιση των πιεστικών καταστάσεων που το προκαλούν. Με το NLP μπορείτε να μεταμορφώσετε τα αρνητικά σας συναισθήματα σε ισχυρές δυνάμεις παρακίνησης.
Θετικό άγχος
Παρόλο που αυτό το άρθρο θα ασχοληθεί με το αρνητικό άγχος, είναι σημαντικό να αναγνωριστούν τα οφέλη του θετικού άγχους. Το θετικό άγχος μας παρακινεί για να ενεργήσουμε με τρόπο που υποβοηθά στην επιβίωση και ευημερία μας, όπως στο να ξεπεράσουμε επικίνδυνες καταστάσεις μέχρι και η δραστηριοποίηση μας ως προς την συμπλήρωση και υποβολή της φορολογικής μας δήλωσης. Εξάλλου, πόσοι από μας απολαμβάνουν την πίεση που παρέχουν οι προθεσμίες που δημιουργούνται από τις δικές μας αναβολές στο να αναλάβουμε δράση μέχρι την τελευταία στιγμή; Δημιουργούμε (συχνά ασυναίσθητα) από μόνοι μας, τις καταστάσεις που εξασκούν σε μας θετικές πιέσεις ως προς την ολοκλήρωση τους, πάντα για το δικό μας καλό.
Το αρνητικό άγχος - Το αρνητικό άγχος είναι η πίεση η οποία μας βλάπτει σωματικά, συναισθηματικά και διανοητικά. Οι παράγοντες που προκαλούν το άγχος διαφέρουν από άτομο σε άτομο, όπως και οι αντιδράσεις μας σε αυτούς. Συχνά η αναμονή ενός γεγονότος είναι αυτή που δημιουργεί την πίεση και όχι το ίδιο το γεγονός. Η ζημία που προκαλεί το άγχος δεν προέρχεται μόνο από το αναμενόμενο γεγονός, αλλά μάλλον από το πώς το σώμα μας αντιδρά σε αυτό.
Στρατηγικές αντιμετώπισης αρνητικού άγχους
Στη χρήση του NLP για τη διαχείριση άγχους είναι σημαντικό να εξετάσουμε τα ακόλουθα που αφορούν τις στρατηγικές των διαφόρων ατόμων σχετικά με το άγχος:
Το έναυσμα (αυτό που το προκαλεί)
Η υποκειμενική ερμηνεία ή η αντίληψη του γεγονότος. Αυτό φιλτράρεται υποκειμενικά από τις αισθήσεις μας και ερμηνεύεται από τις πεποιθήσεις μας.
Η αντίδραση μυαλού/σώματος στο γεγονός.
Λογικά επίπεδα
Η πίεση αντιμετωπίζεται σε διαφορετικά επίπεδα.
Περιβάλλον: Ποια εξωτερικά γεγονότα προκαλούν τα συναισθήματα/τις αντιδράσεις σας ως προς το άγχος; Έχετε τον έλεγχο αυτών των γεγονότων; Εάν δεν έχετε τον έλεγχο τότε όσο και να ανησυχείτε ή όσο και να φοβάστε δεν πρόκειται να καταφέρετε τίποτα. Πρέπει να κατευθύνετε την ενέργεια αυτή σε κάτι στο οποίο έχετε τον έλεγχο όπως η αντίληψη και η αντίδρασή σας στα γεγονότα. Γνωρίζοντας ποιές επιλογές είναι διαθέσιμες μπορεί να δημιουργήσει την αίσθηση του ότι έχετε τον έλεγχο στην κατάσταση που αντιμετωπίζετε.
Συμπεριφορά: Πώς δημιουργείτε την εμπειρία της αρνητικής πίεσής; Εξετάστε τις ενέργειες, τις σκέψεις, και τα συναισθήματά σας. Αντιληφθείτε πόσο διαστρεβλωμένες και παρατραβηγμένες είναι οι περισσότερες σκέψεις σας. Έχοντας κάποιο τρίτο άτομο είναι καλό ούτως ώστε λέγοντας του τις σκέψεις σας μπορεί να βοηθήσει στον να καταλάβετε πόσο απίθανες είναι. Παρατηρήστε πως αντιδρά το σώμα σας σε τέτοιες καταστάσεις. Το NLP προσφέρει τρόπους να μετατρέψετε όλες τις αρνητικές σας σκέψεις σε θετικές. Θυμηθείτε μια φορά όταν νιώθατε άνετοι και χαλαροί. Παρατηρήστε τι ήταν διαφορετικό σε εκείνη την εμπειρία. Τώρα μετακινήστε όλους εκείνους τους θετικούς πόρους σε μια κατάσταση, την οποία στο παρελθόν θα είχατε αισθανθεί άγχος. Παρατηρήστε πώς τα συναισθήματά σας αλλάζουν, πως εσείς τώρα βλέπετε νέες επιλογές, και πως αισθάνεστε διαφορετικά τώρα για εκείνο το γεγονός. Πάρτε οτιδήποτε αντίδραση δουλεύει για σας σε ένα μέρος της ζωής σας και μεταφέρετε την σε ένα άλλο μέρος που θα επωφεληθεί από όλους εκείνους τους θετικούς πόρους. Θυμηθείτε ότι όσο περισσότερη ευελιξία έχετε, τόσο περισσότερες επιλογές πραγματοποιείτε και τόσο περισσότερο έλεγχο της κατάστασης έχετε.
Ικανότητες: Παρατηρήστε τις δυνατότητες και τους πόρους σας και χρησιμοποιήστε τους προς όφελος σας. Μην νομίσετε ότι όλοι έχουν την δυνατότητα να δημιουργούν ζωντανές εικόνες και καταστροφικά σενάρια στο μυαλό τους! Επίσης δεν μπορεί ο καθένας να ανακαλύπτει συνεχώς νέα πράγματα για τα οποία να ανησυχεί συνεχώς και να έχει και την ικανότητα να τα βιώνει πριν ακόμα αυτά γίνουν πραγματικότητα! Φανταστείτε τι μπορείτε να κάνετε με τέτοιες ισχυρές δεξιότητες στην προσπάθεια σας να αισθανθείτε ηρεμία και να ανακτήσετε τον έλεγχο. Παραδείγματος χάριν θα μπορούσατε χρησιμοποιώντας τις ίδιες δεξιότητες, να δημιουργήσετε μια εικόνα ή σκηνή στο μυαλό σας που αφορά την επιθυμητή έκβαση που θέλετε και να βάλετε και τον εαυτό σας στην εικόνα αυτή. Βιώστε την σκηνή εκείνη με όλες σας τις αισθήσεις. Αισθανθείτε ακριβώς όπως θα αισθανόσασταν αν συνέβαινε στην πραγματικότητα. Παρατηρήστε τη διαφορά στη φυσιολογία σας.
Πεποιθήσεις και αξίες
Οι πεποιθήσεις και οι αξίες μας είναι βασικοί παράγοντες στον καθορισμό των ζητημάτων που προκαλούν το άγχος. Είναι για αυτό τον λόγο που, στην αντιμετώπιση μιας κατάστασης, ενώ ένα άτομο θα αισθανθεί συντετριμμένο ένα άλλο θα αισθανθεί την πρόκληση για να αντιδράσει διαφορετικά. Οι πεποιθήσεις μας, επηρεάζουν τις συμπεριφορές, τις ενέργειές μας και την ταυτότητά μας. Είναι ο φακός και φίλτρο που χρωματίζει τον κόσμο μας και που ενισχύει, ελαχιστοποιεί, ή αποβάλλει ορισμένες πληροφορίες από τον κόσμο μας. Διαστρεβλώνουμε την πραγματικότητα για να εγκαταστήσουμε το σύστημα πεποιθήσεων μας. Οι πεποιθήσεις μπορούν επίσης να επιτρέψουν σε μας να δούμε τον κόσμο με αισιοδοξία και πάθος. Εάν αλλάξουμε πεποιθήσεις, οι συμπεριφορές μας είναι επόμενο ότι θα αλλάξουν και αυτές.
Η πίεση είναι ένας συνδυασμός συγκινήσεων, πεποιθήσεων, συμπεριφορών, και φυσικών αντιδράσεων. Δεν αντιπροσωπεύει το ποιοι είστε πραγματικά! Παρατηρήστε πώς αισθάνεστε όταν λέτε «είμαι αγχωμένος», «είμαι πιεσμένος», «είμαι συγχυσμένος». Τώρα προσθέστε την λέξη «αισθάνομαι» πριν από αυτές τις δηλώσεις. Όταν σκεφτόμαστε και μιλάμε σε ένα επίπεδο ταυτότητας συνδεόμαστε με αυτό.
Συμπερασματικά: Χρησιμοποιήστε το μυαλού σας για αλλαγή.
Το NLP παρέχει πολλά εργαλεία για τον αγχωτικό κόσμο που ζούμε. Αντιμετωπίζοντας το άγχος, εξαρτάται από σας να αποφασίσετε να χρησιμοποιήσετε το μυαλό σας για θετική αλλαγή.